در قرآن کریم و روایات ، از شیطان به عنوان بزرگترین دشمن یاد گردیده است

او در حقیقت دشمن «صراط مستقیم» خداوند است ، که روشن ترین مصداق و نمونه آن اهل بیت ع و یادگار امروز آنان امام زمان ع می باشند. به بیان دیگر شیطان دشمن امام عصر ماست!

دشمنی او با ما نیز از همین روست که پیرو و دوست دار مولایمان هستیم . پس خاطر این نزدیکی و قرب وارتباط  با آن حضرت با ما عداوت ورزیده و لذا همواره می کوشد این ارتباط و پیوند را دچار خدشه ساخته و از هم بگسلد. با این وجود ما برای مقاله و مبارزه با این دشمن قدّار سخت ناتوانیم . هرگز امکان ایستادگی و راندن او برایمان وجود ندارد .  تنها یک چاره باقی می ماند و آن ترفند و روشی است که حضرت امام صادق عليه السّلام پیش پای شیعیان گذارده اند و به ما آموخته اند. آن بزرگوار از شیطان به عنوان سگ نگهبان آستان امام عصرعج یاد کرده و فرمودند:

« شيطان با وسوسه نمى‏تواند كسى را فريب دهد مگر اينكه آن شخص از خداوند روى برگردانيده باشد و اوامر او را كوچك بشمارد و منهيات او را فراموش كند و نداند كه خداوند از اسرار او اطلاع دارد، وسوسه از خارج بدن نمى‏آيد و عقل و طبع در آن دخالتى ندارد.

اما وسوسه هر گاه در قلب جاى گرفت، در اين جا گمراهى و كفر و طغيان مى‏آيد خداوند متعال بندگان خود را از روى لطف دعوت كرده و عداوت شيطان را به آنها گوشتزد كرده است و در قرآن مجيد فرموده:

الشَّيْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبينٌ.  البقرة :  208

و در جاى ديگر فرمود: إِنَّ الشَّيْطانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا.  فاطر :  6

خداوند در اين دو آيه به انسان مى‏فرمايد شيطان دشمن شما مى‏باشد شما هم او را دشمن خود بدانيد، شما با شيطان مانند مرد غريبى كه از دست سگ چوپان به صاحب او پناه مى‏برد باشيد، هر گاه سگ چوپان به مرد غريبى حمله مى‏كند و مى‏خواهد او را گاز بگيرد مرد غريب به صاحب سگ پناه مى‏برد.

اكنون هر گاه شيطان نزد تو آمد و خواست شما را وسوسه كند و از راه منحرف سازد و خداوند را از ياد شما ببرد، شما هم به خداوند پناه ببريد و از او يارى بجوئيد خداوند هم حق را بر باطل نيرو مى‏دهد و از مظلوم يارى مى‏كند و در قرآن فرموده:

 إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَلى‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ.

شيطان تسلط پيدا نمى ‏كند بر كسانى كه ايمان بياورند و به خداوند توكل كنند شما نمى‏ توانيد شيطان را از خود دور كنيد، مگر اينكه بدانيد شيطان از كدام راه مى‏آيد و چگونه وسوسه مى‏ كند و مردم را فريب مى‏ دهد.

در اين جا مراقبت لازم است و همواره بايد خداوند را در نظر داشته باشد و متوجه باشد كه شيطان خود را ظاهر نكند تا او را فريب دهد، از اين رو بايد پيوسته در ياد خدا باشد و اگر غفلت كرد ناگزير در دام شيطان گرفتار مى‏شود.

از سرگذشت شيطان پند بگير و بنگر او چگونه خودخواهى كرد و تكبر ورزيد و خود را گمراه ساخت، اعمال او وى را به عجب واداشت و عبادت زيادش او را بفريفت و علم و بصيرت و نظريه‏ اش او را از راه بيرون كردند، و گمراهش‏ نمودند، او با استدلال و عقل خود از راه منحرف شد. شيطان با آن همه خودخواهى و عجب از مقام خود سقوط كرد و تا پايان جهان خود را گرفتار لعنت كرد، اينك چگونه راضى مى‏گردى شيطان با اين همه سابقه تو را نصيحت كند و راه به تو نشان دهد و خير تو را در نظر بگيرد، و تو را به حقيقت و سعادت راهنمائى كند.

اكنون به ايمان خداوند چنگ بزنيد كه آن محكم و استوار مى‏باشد، شما به وسيله آن ريسمان به خداوند پناه ببريد و خود را به آن بياويزيد، و در هر حال از خداوند يارى بخواهيد و نيازهاى خود را از او درخواست كنيد.

شيطان شما را فريب ندهد و طاعات را به رخ شما نكشد، شيطان نود و نه در را براى رسيدن به خير و سعادت بروى شما مى‏گشايد ولى در هنگام گشودن در صدم بر شما پيروز مى‏گردد، اينك راه او را ببنديد و با وی به ضدیت و مقابله بپردازید، تا از شما دور شود.

(ايمان و كفر-ترجمه الإيمان و الكفر بحار الانوار، ج‏2، ص: 373)

در روایت فوق امام صادق ع با سگ چوپان نامیدن شیطان نکاتی  بس اساسی و حائز اهمیت را به پیروان خویش یادداوری فرمودند از جمله این که:

ـ  شیطان در مسیر صراط مستقیم یعنی راه وصول به امام زمان عج ایستاده و آنچه هدف و مقصد این دشمن پلید است ، نرسیدن دست ما به دامان آن حضرت است. پس باید بدانیم این رابطه و پیوند تا چه اندازه ارزشمند و ذی قیمت بوده و ما قدر آن را ندانسته ایم.

ـ مسیری که شیطان تا رانده شدن از درگاه قدس الهی پیمود، برای ما بسیار عبرت آموز است. او خودخواه بود و متکبر و به عبادت خویش مغرور گشته بود و لذا از پروردگار خود حرف شنوی نداشت و از زیر بارسجده بر آستان حجت و نماینده برگزیده خداوند شانه خالی نمود.

ـ راهکار نجات از دام این دشمن قدار اعتصام به حبل الله یعنی امام زمان عج و کمک خواستن از آن بزرگوار و یاد و ذکر دائمی خداوند است.

ـ و صد البته این نکته را نیز باید از یاد نبرد که سگ آستان امام زمان عج بودن افتخار و مقام شامخی برای آن دشمن رانده شده به حساب نمی آید و سابقه سیاه او را توجیه نکرده و تبدیل به خدمت نمی نماید. بلکه صرفا ناتوان بودن او را در مقابل اراده آن حجت آفریدگار نشان داده و به ما گوشزد می کند که هنگام پیمودن شاهراه  کمال حتما باید ازسرپرستی و رهنمود مولایمان بهره بگیریم و بی همرهی آن نگهبان وکاروانسالار و راهنمای حقیقی  پای به وادی ناشناخته سیر و سلوک نگذاریم که پرتگاهها و دیو و دد بی شماری در کمینمان نشسته اند...