<b style="font-size: medium;">بهترین و برترین پناهگاه

قسمت هفدهم

اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ أَعْدَائِهِ، وَ اعْزِلْنَا عَنْ عِدَادِ أَوْلِيَائِهِ، لَا نُطِيعُ لَهُ إِذَا اسْتَهْوَانَا، وَ لَا نَسْتَجِيبُ لَهُ إِذَا دَعَانَا، نَأْمُرُ بِمُنَاوَأَتِهِ، مَنْ أَطَاعَ أَمْرَنَا، وَ نَعِظُ عَنْ مُتَابَعَتِهِ مَنِ اتَّبَعَ زَجْرَنَا.

بار خدايا، ما را در شمار دشمنان شيطان قرار ده و از زمره دوستانش دور دار. چنان كن كه چون آهنگ فريبمان كند، فرمانش اطاعت نكنيم و چون بخواند، اجابتش ننماييم. هر كه را كه تابع امر ماست به خصومت با او فرمان دهيم و هر كه را تابع نهى ماست از متابعتش باز داريم.

مهمترین واژگان این عبارت را ترجمه می کنیم :

نظم :

انْتَظَمَ‏- انْتِظَاماً [نظم‏] اللُّؤلُؤ و نحوُهُ: مرواريد و مانند آنرا به رشته درآورد و منظم كرد،- الأَمْرُ: آن كار راست شد،- الصَّيْدَ: شكار را با نيزه يا تير زد. )فرهنگ ابجدى، متن، ص: 140(

 

العِدَاد- [عدّ]:

مصدر عادّ، همتا، بخشش، ...؛ «هو فى‏ عِدَادِهِم‏»: او يكى از آن گروه است.)فرهنگ ابجدى ؛ متن ؛ ص601( 

مُنَاوَأَتِ: 

ناوَى‏- مُنَاوَاةً [نوي‏] هُ: با او دشمنى كرد.

ناوَأَ- مُنَاوَأَةً و نِوَاءَ [نوأ] هُ: با او مخالفت كرد و بر او فخر فروشى نمود، با او دشمنى كرد.)فرهنگ ابجدى ؛ متن ؛ ص894(

زَجْرَ:

ازْدَجَرَ- ازْدِجَاراً [زجر]: به معناى (انْزَجر) است،- هُ: او را از چيزى بازداشت، او را با فرياد از خود راند.)فرهنگ ابجدى ؛ متن ؛ ص48(

تا این قسمت دعا به تعلیم مولایمان امام سجاد علیه السلام ، بیشتر از خداوند طلب می کردیم که شیطان را از ما دور داشته و به زنجیر بکشد و شر او را از ما دور کند، لیکن در این عبارات از خداوند درخواست هایی را مطرح می کنیم که بیشتر به خودمان آمادگی نجات از دام شیطان را می دهد و حتی از این نیز فراتر رفته ما را رهبر و سر لشکر مبارزان علیه شیطان و یارانش منصوب می کند.

به نظر می رسد عبارت های پیشین دعا مقدمه ای بود برای این بخش از دعا و تمرین و ممارستی که مؤمن را برای کسب یک مهارت ویژه و مقام و جایگاه خاص در مقابله با دشمن امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آماده می کند.

حقیقت این است که مؤمن گاهی فریب شیطان را خورده و در جهتی که مورد رضایت این دشمن حجت خداست قدم بر می دارد و آنگاه که متوجه اشتباه خود می شود استغفار کرده و از مسیر اشتباه باز می گردد و مجددا  چند صباح دیگر به دام جدیدی از دام های شیطان افتاده و خطایی دیگری از وی سر میزند و از نو به استغفار نیاز پیدا می کند و این آزمون و خطا همچنان ادامه می یابد مگر در یک صورت و آن هم همین نکته ای ایست که امام در قالب دعا به ما تذکر می دهند یعنی به شرطی که شخص از حالت بینا بینی و گاهی چنین و گاهی چنان بودن، خارج شده  رسماً در زمره دشمنان شیطان و مبارزان علیه او به شمار آید.

قرآن کریم از چنین کسانی تحت عنوان مخلصین یاد کرده است:

قالَ رَبِّ بِما أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ (39)

إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ (40) قالَ هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ (41) إِنَّ عِبادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْغاوِين‏

گفت: پروردگار من، بسبب اينكه مرا به بيراهه بردى البته در زمين (گناهان را) براى آنان بيارايم و همه شان را به بيراهه خواهم برد (39)

مگر جمعى از آنان كه بندگان با اخلاص تو هستند. (40)

(خدا) گفت: اين راهى است راست سوى من، (41)

زيرا كه بندگان من سلطه‏اى تو بر آنان ندارى مگر آنكس از بيراهه رفتگان كه پيروى تو كند، (42)

البته در آیه بعد این گروه دقیقتر معرفی می شوند:  "قالَ هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ"

ابن بابويه از حضرت صادق عليه السّلام ذيل آيه‏ "هذا صِراطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ‏ " روايت كرده فرمود منظور از صراط امير المؤمنين عليه السّلام ميباشد و اين راه على عليه السّلام است كه مستقيم و مايه هدايت و سعادت عالم بشريت است‏.(تفسير جامع/  ج‏3 /  471)

همچنین ضمن روایتی حتی از زبان خود ابلیس نقل قول شده که گفته:

هنگاميكه خداوند امر فرمود آدم را سجده كنم تمرد امر پروردگار نموده و عصيان كردم در اثر آن از قرب جوار پروردگار دور گشته از حق تعالى تقاضا كردم كه مرا مسلط گرداند بر فرزندان آدم خصوصا بر محمد صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و آل او و بر على عليه السّلام و شيعيانش خطاب رسيد اى شيطان تو بر بندگان خاص خالص من تسلط نخواهى داشت جز بر ستمكارانى كه از تو پيروى كنند.(تفسير جامع، ج‏3، ص: 434)

لذا اهالی صراط مستقیم  به جایگاهی رسیده اند که در این عبارت از دعای شریف به آن اشاره گردیده یعنی از رشته اولیاء و تبعیت کنندگان شیطان خارج شده و در زمره دشمنان و مبارزه کنندگانش وارد گشته ...

کسی که لباس سربازی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را پوشیده باشد او در صف جنگ با ابلیس و یاورانش ایستاده و نه تنها توقع نمی رود خود از شیطان تبعیت کند بلکه همواره دیگران را نیز از  اطاعت دشمن امام زمانش نهی می کند و مانع گرایش مردم به مسیر شیطان می شود.

چنین شخصی نسبت به حضور شیطان بیشترین توجه را داشته با دام ها و حیله های او آشناست و در مقابل ترفندهای زیرکانه او هشیار است و به موقع به پناهگاه مولایش می شتابد و راه نجات طلب می کند.

لذا به جاست که از خداوند بخواهیم ما را رسماً در صف دشمنان و سپاهیانی که با شیطان در جنگ هستند قرار دهد دشمن شیطان نه تنها امر و نهی شیطان در او تاثیر ندارد. بلکه پیوسته به هر نحو ممکن و وسیله ای که بتواند به صورت این دشمن آشکار سیلی زده و او را مجروح می سازد.

چگونه با شیطان دشمنی کنیم؟

البته ما راه و روش دشمنی باشیطان را نخواهیم شناخت مگر این که ائمه علیهم السلام خود آن را به ما آموخته باشند پس همواره به  پناهگاه ولایت این بزرگواران پناه برده و راه و رسم دشمنی و مبارزه را از این بزرگواران آموخته و به کار می بندیم.

پیامبر اکرم صلى الله عليه و آله می فرمایند:

الصّلاة تسوّد وجه الشّيطان و الصّدقة تكسّر ظهره و التّحاب في اللَّه يقطع دابره فإذا فعلتم ذلك تباعد منكم كمطلع الشّمس من مغربها.

نماز چهره‏ شيطان‏ را سياه كند و صدقه دادن پشت او را بشكند و دوستى در راه خدا ريشه او را ميكند و وقتى چنين كرديد از شما بفاصله شرق و غرب دورى كند.

(نهج الفصاحة (مجموعه كلمات قصار حضرت رسول صلى الله عليه و آله) ؛ ؛ ص550)

 

كافى: بسندش تا اسحاق بن عمار كه امام ششم (ع) بمن فرمود: اى اسحاق تا توانى بدوستانم نيكى كن كه مؤمنى بمؤمنى نيكى نكند و باو كمك نرساند جز كه در چهره ابليس‏ خراشى‏ افتد و در دلش زخمى پديد شود.(آداب معاشرت ( ترجمه جلد 71 و 72 بحار الأنوار) ؛ ج‏1 ؛ ص194)

على عليه السّلام فرمود: از رسول خدا صلى اللَّه عليه و اله پرسيدند آن چيست كه شيطان را از ما دور مى‏كند فرمود: روزه چهره‏ شيطان‏ را سياه مى‏كند، صدقه كمر او را مى‏شكند، محبت در راه خدا و مواظبت بر كارهاى شايسته كمر او را قطع مى‏كند و استغفار كردن او را مى‏زند.

ايمان و كفر ( ترجمه كتاب الإيمان و الكفر بحار الأنوار جلد 64 / ترجمه عطاردى) ؛ ج‏1 ؛ ص533

امام صادق عليه السلام ضمن روایتی فرمود: ...

و هر گاه سه تن از منكرين (ولايت‏ آل محمد صلى اللَّه عليه و آله) يا بيشتر انجمن كنند ده برابر آنها از شياطين حاضر شوند تا اگر سخنى گويند شياطين هم مانند سخن آنها گويند و چون بخندند، شياطين هم بخندند، و هر گاه از اولياء خدا بدگوئى كنند، شياطين هم بدگوئى كنند. پس هر كس از مؤمنين كه گرفتار آنها شود، چون در اين مطالب وارد شدند بايد برخيزد و شريك و همنشين شيطان‏ نشود، زيرا در برابر غضب خداى عز و جل چيزى ياراى مقاومت ندارد و لعنت خدا را چيزى باز نگرداند.(أصول الكافي / ترجمه مصطفوى، ج‏3، ص: 270)

این قسمت از شرح دعا را با سفارشی از مولا امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف به پایان می بریم:

هيچ عملى بهتر از نماز؛ بينى شيطان را به خاك نمى‏مالد، پس نماز بخوان و بينى شيطان را به خاك بمال.(الإحتجاج / ترجمه جعفرى ؛ ج‏2 ؛ ص605)